Doek
En laten we het nu even stil maken. De Bowmore 1964 ‘Fino’ is de eerste uit de zogenaamde 1964 Wood Trilogy. Hij werd in september 2002 op de markt gebracht, gevolgd door de Oloroso en de Bourbon. Deze Fino-botteling bevat whisky van twee vaten, meer bepaald twee sherry fino vaten van de Macharnudo Albariza wijngaard. Sidder en beef met mijn mee.
Bowmore 37y 1964, 49.6%, OB 2002, Wood Trilogy, Fino, 300 bottles
Hallelujah! Wat een fenomenale neus… Zo verschrikkelijk complex. Alles wat je zoekt, vind je. Dit is rijk, diep en ongelooflijk gelaagd. Het typische tropische fruit is aanwezig, maar niet zomaar aanwezig, het vertoont zich in volle glorie. Mango, lychee, ananas, kiwi, passievrucht, papaya… noem ze maar op. Het wordt vergezeld van sublieme roze pompelmoes. Roze pompelmoes met de perfecte hoeveelheid griessuiker (net zoet genoeg), het sap dat zich langs je mondhoeken aan de zwaartekracht overgeeft. Al dat succulente fruit wordt ondersteund door het zilt van Bowmore en de sublieme zachte en zoete turf. Dan dient er zich ook een waxy laag aan. Bijenwas, oud en geboend leder. Vervolgens heb ik ook tintelende kruiden, lichte tonen van koffie, vanille fudge en nougat. De geur van sigarendoosjes ook. En nat hooi (farmy, hell yes). Het houdt niet op, ik heb nu ook florale toetsen (gedroogde bloemen). Man, hoe wonderlijk is dit! En ook de smaak beantwoordt aan de torenhoge verwachtingen. Hij heeft werkelijk alles. Om te beginnen fruit: roze pomplemoes, mandarijn, ananas, mango… Zilt. Zachte turf (iets prominenter dan op de neus). Zoete elementen (nougat, mokka). Kruiden (zoethout, gekonfijte gember, kaneel). Bijenwas. De boerderij (nat hooi). Ook op de smaak is dit één van de meest complexe whisky’s die ik al kon proeven. En dat alles is perfect – maar dan ook perfect – gebalanceerd en met elkaar verweven. Het mondgevoel is romig. Zijdezacht eigenlijk. Lange, geweldig lange en complexe afdronk, op zowat alles wat de smaak te bieden had… Eén van de mooiste woorden uit het Engels is Flabbergasted. Het laat zich vertalen als overdonderd. De perfecte omschrijving van mijn gemoedstoestand. 99/100
Ik moet zeggen dat ik voor deze whisky de tijd heb genomen. Ruim de tijd. Ruim de tijd kùnnen nemen ook (waarvoor nogmaals mijn eeuwige dank Bert). Het is een whisky die me meteen onderuithaalde. Maar die me ook nooit de kans liet recht te krabbelen en bij m’n positieven te komen. Hij greep me bij de keel, en liet niet meer los. Zelfs het lege glas deed me naar adem happen. Dit is kunst. Verheven kunst.
Maar, hoor ik u zich afvragen, is hij beter dan de 1966 Samaroli ‘Bouquet’? Mwaa… eerlijk? Geen idee. Beide whisky’s hebben een onuitwisbare indruk op mij gemaakt en in mij achtergelaten. Het proeven ervan (allebei ondertussen al meer dan eens) zijn momenten die ik nooit vergeet, meer nog, die ik koester. Ooit moet ik ze eens naast elkaar zetten, om finaal te kunnen zeggen wat ik de beste whisky ooit vind. Maar dan zou ik daar ook nog die Laphroaig 1967 bij moeten kunnen betrekken. Een heel ander profiel, maar nog zo’n letterlijk indruk-wekkende whisky. De Port Ellen 12 James MacArthur (dark) kan dan als sparring partner opdraven. Ha, het idee alleen al! Laat het me een project noemen.
Maar dat zal dan een project buiten Onversneden zijn. De titel verraadde het al, ik trek hierbij een sierlijke streep onder deze blog. Onder het motto ‘het is goed geweest’, wordt het tijd mijn passie voor whisky anders in te vullen en vooral wat meer tijd uit te trekken voor de dingen die zo veel belangrijker zijn dan whisky. Jawel, ze bestaan.
Het begon allemaal in februari 2008. Ik was al een jaar of vier intensief met whisky bezig. Tastings, festivals, clubactiviteiten afschuimend, telkens met het notaboekje in de hand en maar ijverig noteren. Om uiteindelijk de drang om mijn bevindingen wereldkundig te maken niet langer meer te onderdrukken. Een blog werd geboren. Exact zes jaar en een kleine 2000 notes later, heb ik het gevoel het wel wat gehad te hebben. Wroeten op een whisky, zoeken naar associaties, soms met volle goesting, soms omdat het moet, omdat er nu eenmaal een blog gevuld dient te worden… het begon af en toe toch wat ‘werken’ te worden.
Wat bij dat laatste ook meespeelt, is dat ik me niet van de indruk kan ontdoen dat het qua nieuwe releases het laatste jaar, de laatste twee jaar merkelijk een stuk minder boeiend geworden is. Zowat alles van de jaren zeventig is gebotteld, de jaren tachtig zijn gemiddeld minder interessant en ook daarvan lijkt er niet zo veel meer beschikbaar. Opéénvolgende bottelingen van Caperdonich 1972, Longmorn 1976, Clynelish 1982, Lochside 1981, Tomatin 1976, BenRiach 1976 en dergelijke meer (telkens zeer beschikbare vintages, maar ook zeer lekkere) zijn vervangen door reeksen Glen Garioch 1992, Clynelish 1997, Ardmore 1992, Laphroaig 1998… ook vaak lekker, maar toch niet vergelijkbaar. En niet zo veel goedkoper dan de nu cultflessen van amper twee, drie jaar geleden. Het kan natuurlijk zijn dat dit een tijdelijk fenomeen is, bepaald door al even tijdelijke factoren. Laat Bowmore van de jaren negentig en begin jaren tweeduizend tien jaar langer rijpen, geef Port Charlotte de tijd om z’n scherpe kantjes af te ronden, gun Clynelish 1997 de leeftijd van die fameuze 1982’ers. De toekomst hoeft er niet noodzakelijk somber uit de zien. Maar dan zullen er andere keuzes gemaakt moeten worden.
Je kan immers niet naast enkele trends kijken. Enerzijds distilleerders die alsmaar jonger bottelen, anderzijds onafhankelijke bottelaars die nog moeilijk aan ‘mooie’ vaten geraken. De stijgende vraag naar premium whisky’s in het Verre Oosten speelt hierin een belangrijke rol. Er zullen in de toekomst ongetwijfeld nog schitterende whisky’s uitgebracht worden, maar het aanbod zal kleiner (en jonger) zijn en de prijzen… tja, dat laat zich wel raden. Nochtans is er geen enkele markt die alleen maar stijgt, ooit komt er een stevige knik in die alsmaar klimmende lijn, elke bubbel moet ooit eens barsten. Maar ik denk niet dat dat voor onmiddellijk is, en dat we dus nog enkele jaren tegen stijgende prijzen zullen aankijken.
Ik heb het voorbije anderhalf jaar nog maar weinig nieuwe bottelingen gekocht en me eerder gericht op gemiste bottelingen van de jaren voordien, weliswaar vaak aan een hogere prijs. Die jaren voor de terugval boden immers een overvloed aan fantastische whisky’s, maar tenzij je over onbeperkte middelen beschikte, was je verplicht te kiezen. En kiezen is zoals iedereen weet altijd een beetje verliezen. Daarenboven is er nog zoveel ander lekkers (en betaalbaarders) te ontdekken, zeker wat wijn en z’n satellieten (Sherry, Madeira, Cognac…) betreft. Alhoewel whisky altijd mijn eerste passie zal blijven.
Ga ik Onversneden missen? Ongetwijfeld. Maar het leven zonder zal wel wennen en zal me niet minder bevallen. Want, zoals Oscar Wilde het in Lady Windermere’s Fan verwoordde: we are all in the gutter, but some of us are looking at the stars.
Onversneden 
tjah… wat niet uitgesteld kan worden, moet gebeuren. Oeverloos respect voor je blog door de jaren heen. Ik klikte dagelijks meerdere malen op refresh tot die ene review er weer stond. Te laat begonnen, ik… Maar je hebt me toch ontelbare keren een eureka gevoel bezorgd! In herkenning en in aankoop :-). Bedankt voor de mooie bevestigingen, of de tijdige ‘waarschuwingen’, de vleesgeworden smaakbeschrijvingen of de rokerige gaartijden. Ik proefde mee, niet in het minst van de allerlaatste, de fino, waar ik ooit al mijn neus aan zette, maar nog niet mijn lippen. Tot bij een glas, Johan, of bij een leuke ruil!
Bedankt voor al het moois Johan, ik ben zeker dat we je je blog zullen missen.
Johan,
op die 6 jaar heb je inderdaad een mooie blog uitgewerkt. Ik zal m alvast missen. Hopelijk staat er iemand anders klaar om de rol over te nemen. Sinds de 2 jaar dat ik van whisky geniet heb ik ook inderdaad kunnen vaststellen dat de prijzen spijtig genoeg uit de pan swingen :(. Maar het blijft wel genieten. Veel succes en hopelijk neem je de draad ooit terug op.
Johan, hoewel ik je beslissing begrijp (en zeker de redenen er achter), kan ik me toch niet van de indruk ontdoen dat de Belgische whiskyscene er armer op zal worden. Sure, er zijn belangrijker dingen dan whisky, maar je blog zal toch zeker gemist worden. Respect!
Johan, we hebben elkaar enkele malen ontmoet in Oostende. Ontmoetingen die me bij zullen blijven… als Nederlander tussen al die Belgische whiskyliefhebbers.
Je drukte me meteen en glas in de hand en vroeg wat ik er van vond. Ik, als beginneling, stond een beetje met de mond vol tanden. Mede door jou blogs ben ik kritischer naar whisky gaan kijken en heb deze fantastische drank beter leren waarderen. Dankzij Onversneden. Johan, bedankt!!!! Het ga je goed.
Bedankt Johan voor jouw mooie blog de voorbije jaren. Hoezeer ik, en met mij vele anderen, je ook dankbaar ben en begrip heb voor jouw beslissing; weet wel dat je een hele ‘clan’ nederlandstalige whiskyliefhebbers verweesd achter laat. Het was voor velen onder ons een vast stramien geworden om elke morgen de dag te starten vol nieuwsgierigheid naar jouw laatste ‘schrijfsel’. Dus Johan tot ziens op één van de vele whiskyevenementen en nogmaals dank !
Ik heb je blog de laatste paar jaren met veel plezier gevolgd. Niet in het minst gepaard met een stevige dosis jaloesie vanwege de schitterende bottelingen die voorbij gekomen zijn.
Dankjewel!
Johan,
Is me dat even schrikken….. onversneden.com stopt er mee…wat ga ik nu lezen bij mijn ochtend koffie. Je was altijd een objectieve, onafhankelijke en betrouwbare reviewer van de nectar of the gods. Maar je sluit af in schoonheid en ik begrijp je motieven zeer goed, er is meer in de wereld. Als mede lid van Lindores kan je nu gaan genieten zonder het schrijfsel, zonder de druk van het punten geven. Daar geniet ik al jaren van.
Tot binnenkort en hartelijk dank voor de jaren leesplezier.
Help! Wie moet ik nu in de toekomst betalen om mijn bottelingen 90+ punten te geven??? :-).
Nee serieus, als grote fan van Onversneden zal ik mijn dagelijkse portie hard missen. Maar iets zegt me dat we elkaar nog genoeg gaan tegenkomen voor een goede conversatie over het levenswater! Petje af en een diepe buiging voor de geleverde schrijfsels.
Bijzonder jammer dat je stopt met de website. Jouw notes waren voor mij dagelijkse kost, samen met whiskyfun e.d. Hopelijk keert het tij nog een keer en kunnen we weer genieten van betaalbare bijzondere flessen en wellicht jouw gedachten daarover. Bedankt voor het ´werk´ van de afgelopen jaren.
Live life to the fullest ! Ik wens je alleszins alle succes toe met je nieuwe (whisky)uitdagingen (ik heb zo’n vermoeden dat die er wel zullen zijn/komen) !
Ah nee, is het vandaag die dag… Wat een plezier is het toch altijd geweest om hier de reviews te volgen. Vlot en trefzeker, en zonder meer betrouwbaar. Mooie mix van oud en nieuw ook. Ik weet maar al te goed hoeveel werk het vraagt, dus het respect is des te groter. Bedankt, Johan, voor deze langst lopende Belgische blog. Vanaf nu is het puur genieten.
Merci voor alle inspiratie Johan. Blijf ervan genieten …
Herkenbare argumenten Johan… Voordeel is nu wel dat je, nu je het ‘juk’ van je af hebt geworpen, de materie weer een stuk leuker zult gaan vinden! Ik zou willen zeggen: “welcome to the next level!”
Oneindig veel begrip voor je beslissing. Ik heb ervan genoten, ik heb je gevolgd, ik was het niet altijd met je eens, maar vooral ik heb er veel plezier aan beleefd. Bedankt voor deze blog…vanavond hef ik zeker het glas (nog geen idee wat er in zal zitten: bier, whisky, calvados, grappa, rum,…) op jou.
I am quite sad that your blog stops (even if I understand and respect your reasons), I really liked your reviews and the way they were presented. My most sincere respect for your work on your blog, which I followed since I fell into whisky.
Peace to you, and I hope your future projects will succeed at least as much as onversneden.
Wat kan een mens anders zeggen dan “Spijtig, zéér spijtig”. Blackadder zou het verwoorden met zijn legendarische woorden “Well, as my tutor, Old Bubbleface used to say, “Make love and be merry, for tomorrow you may catch some disgusting skin disease.”
Ga en geniet van het leven. Ik (en vele beginnende whiskyfreaks) zal je missen op mijn trip doorheen whiskyland.
Hopelijk blijft je blog even online. Ik was nog lang niet klaar met alles te lezen….
Bedankt voor de mooie reacties, ik ga verdorie nog twijfelen aan mijn beslissing. Alhoewel…
En ja, de blog blijft nog geruime tijd live staan, no worries.
Je kiest en dat is al ‘brave’. En ongetwijfeld, zoals Michel al zei, zal je je passie op een andere manier blijven voortzetten! Dank voor je leuke blogs; altijd met plezier gelezen.
Jammer! Zonde! Ik ben ook 1 vd vele dagelijkse lezers die je blog zal missen. En net nu je Karuizawa begon te waarderen :-)
Merci voor de vele fijne en leerrijke reviews!
Johan, deze morgen smaakte de koffie maar wrang. Elke morgen opstaan, een aaike over het bolleke van men hondjes, een tasje koffie en met veel plezier notes lezen, telkens de nagel op de kop, een bron van inspiratie en informatie. Moest je je toch nog bedenken dan doe ik een een vreugdedansje :-) Bedank! En hopelijk tot binnekort…
Dank voor al het moois dat je met je tasting aan ons liefhebbers gegeven hebt. Erg erg jammer, maar aan al het goede komt een eind.
Toen men interesse voor whisky begon omstreeks 2009, kwam ik al snel google-gewijs op jouw blog uit. Kreeg onmiddelijk een plaats in mijn favorieten lijst. Bedankt voor al die jaren infotainment.
Mooie blog, spijtig dat we nu een ander ochtend ritueel moeten zoeken.
Bedankt!
Bedankt voor je mooie bijdragen Johan, ik ga ze missen! Ze hebben me zeker geholpen bij mijn eerste stappen in de wondere wereld van whisky, en zullen dat ongetwijfeld als archief nog steeds blijven doen. Veel succes met wat je ook gaat doen!
Ik sluit me aan bij de meeste anderen: het is erg jammer, maar evenzo begrijpelijk. De funfactor zakt ook voor mij onder het vriespunt. Andere geestrijke dranken passeren nu meer de revue dan whisky, het wilt wel wat zeggen.
Bedankt voor je bijdrage aan mijn dagelijkese whiskyblogroutine, ik heb ze zeer kunnen smaken en ik zal er nog wel naar teruggrijpen voor een betrouwbare review. Hopelijk tot op één of ander festival of tasting.
Spijtig dat je stopt met je blog. Het was steeds een plezier om jou verslagen te lezen. Bedankt voor de honderden post die ik steeds met ongelooflijk enthousiasme heb gelezen. Tot op één van volgende festivals.
Hallo Johan
Bijzonder jammer dat deze informatieve blog gaat stoppen. Vele jaren mijn vaste ritueel moet ik nu gaan omgooien. Nieuws of ouds over whisky als een spons opzuigen om maar niets te missen over deze boeiende, levendige en bijzondere hobby, Maar ik begrijp je beweegredenen want ook ben ik aan het ontdekken hoe mooi rum, cognac, calvados enz. kan zijn zonder de exorbitante prijsstellingen. Wellicht tot ziens op festivals, bijeenkomsten of tastings.
Groet Arjan
I’m very sorry you’re stopping. Now I’ll never learn Dutch. Flabbergasted.
De redenen zijn logisch, maar het is jammer dat een klasse blog als onversneden.com ten einde komt. Dank voor de vele reviews en geniet vanaf nu vooral ook zonder notitieblok!
Wat een verlies Johan, jij ligt samen met een paar andere iconen aan de basis van mijn whiskyliefde. Hoe jullie als veteranen een aantal amateurs als mijzelf belangeloos lieten meedelen in jullie liefde is onnavolgbaar. Je blog was/is steeds een voorbeeld geweest voor velen en inderdaad: je hebt veel mensen hun ochtend koffiemoment overhoop gegooid ;-). Dikke merci voor de voorbije jaren. We zullen er zeker eerdaags nog eens op klinken ;-)
Heel jammer dat je met je blog stopt Johan, wat mij betreft zat je in de A-categorie wat reviews betreft. Dus wat dat betreft een referentie site minder. In ieder geval bedankt voor al je reviews, en hopelijk laat je er af en toe nog een ‘vallen’ op deze site (maar dan zonder druk oid). Blijf genieten.
Bedankt Johan voor de uren leesplezier, voor de ongezouten meningen, voor de erudiete achtergrondplaatjes. Je vurige pleidooien of vinnige waarschuwingen bracht je steeds met zoveel passie. Laat dat vuur niet smeulen, maar hevig verder laaien. Ik zal met veel plezier (en een beetje weemoed) nog vaak naar dit ‘archief’ terugkeren. Ook al trek je een streep, valt het doek, aarzel niet om af en toe, of zeer zelden zelfs, en vooral ongedwongen, ons je blik naar de sterren nog eens te laten zien.
Johan, bedankt voor je ‘legacy’. Je tasting notes en andere info hebben mij de laatste jaren veel wijzer gemaakt in de wondere wereld van whisky. Vooral je (meestal) nuchtere kijk op het wereldje kon ik ten zeerste appreciëren. Geniet ervan.
Mercikes voor de prachtige whisky encyclopedie die je na al die jaren bijeen hebt ge(proefd)schreven. Jammer dat je ermee stopt,je recensies zullen hard gemist worden.
Beste Johan,
Spontaan: “Oh, NEEEEE !!!!”
Want ik zal jouw zeer frequente nieuwe en fraaie TNs erg missen !
Maar Uisge Beatha, The Water of Life gaat voor jou nu wat anders stromen.
Misschien nog later over Sherry, Madeira, Cognac ….. ?
Dan zal ik dat ook graag volgen.
Dank je voor zovele jaren en de vele TNs en jouw blog zal ik nog regelmatig blijven bezoeken als referentiebron !
And all the best for you !
Hans Stok.
Ik zal het missen … “home or abroad” … “Onversneden” zorgde telkens voor dat momentje van verstrooiing …
En zoals onze “president” al zei: Als mede lid van Lindores kan je nu gaan genieten zonder het schrijfsel, zonder de druk van het punten geven. Daar geniet ik al jaren van. I couldn’t agree more.
Merci!
Dag Johan,
Dank u wel voor je blog, voor al hetgeen ik hier leerde en met heel veel plezier heb gelezen en zoals zovelen hier al schreven, geniet van alles en zeker van whisky.
Rudi
Johan
Veel dank voor de vele jaren leesgenot. Ik ben ervan overtuigd dat zowat heel whiskyminnend Vlaanderen en Nederland (en blijkbaar ook een aantal Engelstaligen ;-) je informatieve en onderhoudende schrijfsels zullen missen! Als eerbetoon heb ik gisteren tijdens een tasting nog uit jouw blog geciteerd. Geniet nu maar (verder), da’s verdorie verdiend!
Beste Johan,
Of zoals een ander eminent whiskykenner je ooit voorstelde, “Mr. Unverschnitten” :-). Blijkbaar was het voor velen een dagelijks ritueel, ’s morgens vroeg even naar Onversneden.com klikken. Ook voor mij. Al was het maar als guideline om een paar mooie korenaren tussen al het kaf niet te missen. Je kennis werd altijd gewaardeerd, en nu je
ermee ophoudt, staat er niets in de weg om de legende nog te laten groeien :-) Hopelijk nog tot op één van de clubavonds…
Ik ben mijn ontdekkingstocht nog maar pas begonnen en Ik hoop dat er geen einde komt aan “een geruime tijd live staan” van deze voor mij zeer waardevolle blog. Bedankt voor het delen van jou passie!
Bedankt Johan, ik ga dit missen. Niet alleen je commentaar over whisky, maar vooral ook je schrijfstijl en taalgebruik. En de sporadische linken met muziek – onze smaken zitten hier duidelijk in dezelfde richting – vond ik al helemaal de max.
Het is inderdaad ‘maar’ whisky. Maar wel een heel leuke bezigheid en een voorrecht om van te genieten. Het wordt de laatste jaren volgens mij allemaal wat teveel opgeklopt. En een ‘back to basics’ zit er wellicht niet in, de komende tijd. Ook ik heb me wat teruggetrokken van de whiskyfests en dergelijke. De ratrace onder sommigen om steeds meer te pronken met dé beste, dé uniekste, de duurste fles liet me dit beslissen. Ik vraag me soms heimelijk af hoe de reacties zouden zijn in een blind tasting, of indien de inhoud van zo’n topfles zou vervangen worden door een verdienstelijke standaardversie van dezelfde distilleerderij… Ik geniet steeds meer alleen, of met enkele vrienden die niet de status van expert nastreven. Je wordt inderdaad soms stil van die succulente en zeldzame flessen, en ik voel me steeds bevoorrecht als ik hiertoe uitgenodigd wordt. Maar meer en meer besef ik ook dat diverse standaardflessen een voldoende hoog niveau halen om rustig te genieten met enkele vrienden, om te begeleiden bij een fijne CD of op een lenteterras bij een lekkere sigaar. Het hoeft voor mij helemaal niet verder te gaan dan dit. En ik glimlach steeds als ik dit op zo’n momenten bedenk. Het ga je goed, verder, en ooit zal je het schrijven misschien hernemen. Groetjes!
Jammer….ik las toch met regelmaat je reviews. Maar ik snap je besluit! Hier in Twente zeggen we: good goan, oftwel het ga je goed! ;-)
Heel erg bedankt voor de reviews die je met ons gedeeld hebt.