“For relaxing times, make it Suntory time”. Lost in Translation. Iemand?
Vorige maand werd een Japanse whisky uitgeroepen tot beste single malt in de wereld. Het betreft de Yoichi 20y van Nikka. Of ik dit terecht vind, kan ik niet zeggen wegens (nog) niet geproefd. Maar als je de namen van de juryleden bekijkt en weet dat vorig jaar de Talisker 18y met de eer ging lopen, kan ik me moeilijk voorstellen dat de Yoichi een onterechte winnaar zou zijn.
In tegenstelling tot wat vele mensen denken, is Japanse whisky geen recent fenomeen. De geschiedenis van de productie van Japanse whisky gaat terug tot het jaar 1870. De eerste commerciële productie dateert van 1924. In dat jaar opende Yamazaki, de eerste officiële Japanse whiskydistilleerderij. Yamazaki is nog steeds actief, maar is in onze contreien niet zo gekend als de namen Nikka of Suntory.
Een belangrijk figuur in de Japanse whiskygeschiedenis is Masataka Taketsuru. In 1917 trok hij naar Schotland om het distillatieproces te bestuderen. Drie jaar later keerde hij met z’n opgedane kennis terug naar Japan om Shinjiro Torii van Kotobukiya (het latere Suntory Co.) met raad en daad bij te staan bij het bouwen van een distilleerderij in Yamazaki, Osaka. Torii was reeds jaren actief in de import van westerse sterke dranken, maar had nu z’n zinnen gezet op het produceren van Japanse whisky, volledig naar het voorbeeld van de Schotten.
Taketsuru werd distillery manager in Japan’s eerste whisky-distilleerderij Yamazaki. Hij bleef dit gedurende tien jaar, waarna hij 1934 in Hokkaido z’n eigen bedrijf oprichtte, Dainipponkaju, later opgedoopt tot het beter bekkende Nikka. In de schoot van Nikka verrees de Yoichi distilleerderij.
Vandaag de dag telt Japan een tiental distilleerderijen, te weten:
- Yamazaki, Osaka, eigendom van Suntory.
- Hakushu, Yamanashi, eveneens eigendom van Suntory.
- Yoichi, op het Noordelijk eiland Hokkaido, eigendom van Nikka. Nikka is op zijn beurt eigendom van Asahi Breweries.
- Miyagikyo, Sendai, ook behorend tot de Nikka groep.
- Karuizawa, Nagano, eigendom van Mercian, onderdeel van Kirin.
- Hanyu, in de buurt van Tokyo. Eigendom van Toa, maar gesloten in 2004.
- Chichibu, onlangs – 2008 – geopend door Ichiro Akuto, kleinzoon van de distillery manager van Hanyu.
- Fuji-Gotemba, Shizuoka, aan de voet van de beroemde gelijknamige berg, behorend tot de portefeuille van Kirin.
- Shinshu, Nagano, eigendom van Hombo.
- White Oak, Hyogo, eigendom van Eigashima Shuzou.
De grote spelers op de Japanse whisky markt zijn dus Suntory (Yamazaki & Hakushu), Nikka (Yoichi & Miyagikyo) en Kirin (Karuizawa, Fuji-Gotemba).
Elke distilleerderij gebruikt whisky van eigen distillatie, grotendeels voor blends, maar ook voor single malt whisky. Dit in tegenstelling tot Schotland, waar blends meestal een mengsel zijn van single malt & grain whisky van verschillende distilleerderijen. In Japan zijn de grote whiskybedrijven zowel eigenaar van de distilleerderij als van het label van de blend, en wordt er zelden whisky verhandeld tussen de distilleerders onderling. Blenders hebben in Japan dus beschikking over een veel beperkter arsenaal aan whisky dan hun Schotse tegenhangers. Tegenwoordig wordt dit door de bedrijven gecompenseerd door meerdere types van whisky te produceren. Zo zal een Japanse distilleerder nu zowel zachte, fruitige, rokerige als ge-sherry’de whisky distilleren. Dit leidt tot een grote diversiteit, welke ongetwijfeld mee verantwoordelijk is voor het recente succes van Japanse whisky. Het graan wordt grotendeels geïmporteerd.
Qua stijl leunt Japanse whisky sterk aan bij Schotse whisky, alhoewel het lang heeft moeten opboksen tegen vooroordelen. Men ging er immers wat makkelijk van uit dat whisky van buiten Schotland – alhoewel op dezelfde wijze geproduceerd – nooit hetzelfde niveau kon bereiken. Tot recent, nu Japanse whisky’s op internationale wedstrijden vaak prijzen wegkapen. De export van Japanse single malt whisky zit dan ook in de lift.
Merk ook op dat we Japanse ‘whisky’ schrijven, en niet ‘whiskey’ zoals in Ierland of de VS.
Twee Jappen:
Yamazaki 10y, 40%, OB 2007 – Japan – 66/100
Neus: duidelijk levertraan. Jeugdtrauma! Drop. Noten. En gestoofd fruit. Ook dat doet me denken aan m’n kinderjaren (de oma fruit stovend aan het fornuis). Wat bitter-zure smaak. Ook afdronk is licht zurig, zonder echt onaangenaam te zijn. Toch wel een tegenvaller.
Nikka 12y ‘Sherry & sweet’, 63%, OB 2006, cask 95887, 50cl – Japan – 82/100
Geen deftige notities, enkel ‘sherry & sweet? Inderdaad!’ en een score van 82, dus best wel een lekkere Japanner!