Captain Beefheart & St. Magdalene

Een streepje muziek, dat is weer veel te lang geleden. En laat me weer wat van de platgetreden paden afwijken. Zo kom ik terecht bij Captain Beefheart, in het echte leven gekend als Don Van Vliet. Nu ja, leven, de man is sedert twee jaar niet meer onder de levenden, hij stierf op 17 december 2010 – een maand voor hij zeventig zou worden – aan de gevolgen van multiple-sclerose.
Captain Beefheart was zo’n beetje de soulmate van Frank Zappa. Ze groeiden als kind samen op in het Amerika van de jaren vijftig en zestig, bleven hun ganse leven vrienden en werkten ook muzikaal veel samen. De naam Captain Beefheart komt trouwens van een mislukt filmproject van Zappa, genaamd ‘Captain Beefheart vs. the Grunt People’. Van Vliet is vooral bekend als muzikant, maar was ook een niet-onverdienstelijk schilder en beeldhouwer.

In zijn carrière, die startte in 1964, maakte Beefheart twaalf studioplaten, waarvan de meeste samen met zijn Magic Band (waarin o.a. Ry Cooder z’n eerste muzikale stappen zette). Hun creatieve hoogtepunt was ongetwijfeld het experimentele en door Zappa geproducete Trout Mask Replica uit 1969, wat nog altijd wordt beschouwd als één van de hoogtepunten uit de geschiedenis van de rock. Hij componeerde alle muziek en speelde zelf ook saxofoon en mondharmonica. Z’n teksten kan je gerust bizar noemen, maar surrealistisch doet ‘m misschien meer aan. In 1982 stopte hij met muziekmaken en wijdde hij zich volledig aan het schilderen en in mindere mate aan het beeldhouwen.
De muziekstijl laat zich moeilijk omschrijven. Het is rock, het is blues, maar het is vooral experimenteel en avant-gardistisch. Regelmatig ook met psychedelische invloeden. Misschien niet altijd even toegankelijk maar vaak geniaal. Niet altijd echter, zo staat de commerciële(re) periode van midden jaren zeventig onder de fans bekend als Captain Beefheart and his Tragic Band. Vooral de periode rond 1970 (met naast Trout Mask Replica o.a. ook het geweldige Lick my decals off, baby) en deze rond 1980 (met de meesterwerkjes Shiny Beast en Ice Cream for Crow) worden beschouwd als z’n hoogtepunten. Tijdens de eerste helft van de jaren zeventig werd z’n muziek uit noodzaak toegankelijker (het was gewoon tè modern voor die tijd), met de nadruk op blues en rock eerder dan op het exprerimentele.

Maar geweldig bekend is Captain Beefheart dus nooit geworden. En hetzelfde kan gezegd worden van het Whisky Tales label. Wie kent dat? Whisky Tales is een Duits initiatief, zij hebben tot op heden een vijftiental bottelingen op hun conto. Ik weet niet of deze St. Magdalene 1982 representatief is, dit is nog maar de eerste die ik proef. Maar ik hoop voor hen van wel. Wat een parel! Met Ice Cream for Crow op de achtergrond. Twee parels.

St. Magdalene 27y 1982/2009, 58.6%, Whisky Tales ‘Poseidon’, bourbon cask, 184 bottles, 500ml
Ronduit prachtige, cleane, complexe neus. Er zit een zoet kantje aan (honing, nougat), een vegetaal (gras, en groene en witte groenten – schorseneren, no kidding), een floraal (gedroogde bloemen), een fruitig (rijpe kruisbessen, banaan, ananas), een zilt en een mineralig (natte stenen, klei enzo). Natte wol. Lampolie. Ronde, sappige eik en lichte begeleidende rook op de achtergrond en in perfecte verhouding. Rond en romig op de tong. Intens en complex. Honing en vanille, peperkoek, zoete witte wijn (uit het topsegment welteverstaan), ronde eik, hoe langer hoe meer fruit ook. Perzik, abrikoos en de (rijpe) kruisbessen die ik ook op de neus had. En ook de zachte rokerigheid is opnieuw van de partij. En hetzelfde kan gezegd worden van het zilt. Lichte aarde tonen. Een beetje hars, noten (lichte en fantastische bitterheid) en leder. Complex, ik zei het al. Vrij lange en complexe afdronk. Zowat alle elementen van de smaak worden doorgetrokken. Elegante complexe klasse. Prachtige whisky. 92/100